Transplantaties

06.2018

Om in België in aanmerking te komen voor de transplantatie van een orgaan dat bij een overleden persoon is weggenomen, moet er behalve aan medische criteria waarover de arts oordeelt, ook aan andere criteria voldaan worden.

Hierna enige - niet-exhaustieve - informatie.

• Administratieve voorwaarden vastgelegd in de Belgische wetgeving
• Procedure en criteria toegepast door de transplantatiecentra
• Algemene principes van Eurotransplant voor de toewijzing van organen
• Focus op de personen met een tijdelijk verblijfsdocument in België

 

Administratieve voorwaarden vastgelegd in de Belgische wetgeving

Artikel 13ter van de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van organen somt de administratieve voorwaarden op om als kandidaat-ontvanger van een orgaan dat is weggenomen bij een overleden persoon, te kunnen worden ingeschreven in een Belgisch transplantatiecentrum.

De kandidaat moet:

• hetzij de Belgische nationaliteit hebben;
• hetzij in het bevolkingsregister ingeschreven zijn;
• hetzij sinds minstens 6 maanden in het vreemdelingenregister ingeschreven zijn;
• hetzij de nationaliteit hebben van een staat die hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen deelt of sinds minstens 6 maanden in deze staat gedomicilieerd zijn.

Met deze administratieve voorwaarden wilde de wetgever de toewijzing van organen voorbehouden voor personen die onder hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen vallen, met name Eurotransplant. De voorwaarde tot inschrijving in het vreemdelingenregister sinds minstens 6 maanden wil vermijden dat personen zich om louter opportunistische redenen tijdelijk vestigen, hetgeen de kansen van patiënten die vanuit onderlinge solidariteit in aanmerking komen voor Eurotransplant, verkleint. 

De bedoeling was ook om de regelgeving om te mogen dienst optreden als donor in overeenstemming te brengen met de regelgeving van ontvanger.

Mogelijke uitzonderingen ?

Artikel 13quater bepaalt dat de Koning uitzonderingen kan voorzien op deze administratieve voorwaarden. Bij gebrek aan Koninklijk Besluit is daar momenteel nog niets voor geregeld… We kunnen enkel verwijzen naar de diagnostische en therapeutische vrijheid van de arts en benadrukken dat de Belgische Staat het niet verlenen van bijstand aan een persoon in gevaar veroordeelt.

 

Procedure en criteria toegepast door de transplantatiecentra

Artikel 10/3 van het Koninklijk Besluit van 23 juni 2003 stelt dat de transplantatiecentra een procedure moeten uitwerken voor het inschrijven van kandidaat-ontvangers op de wachtlijst.  Een ‘kwaliteitshandboek’ moet de gehanteerde criteria specifiëren en bepalen op welke manier een afwijking op de bedoelde criteria wordt gemotiveerd en omschrijft op welke manier het multidisciplinair overleg dat het inschrijven op de wachtlijst moet voorafgaan, plaatsvindt.

 

Algemene principes van Eurotransplant voor de toewijzing van organen

België, Duitsland, Hongarije, Kroatië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Slovenië zijn aangesloten bij Eurotransplant. De verdeling van de organen door Eurotransplant is gebaseerd op medische en ethische gronden. Vier algemene principes zijn van belang:

• de te verwachten uitkomst na transplantatie (onder meer bepaald door de parameters van donor en ontvanger),
• de door de specialisten vastgestelde mate van urgentie,
• de wachttijd en
• de nationale balans tussen ingevoerde en uitgevoerde organen.

 

Focus op de personen met een tijdelijk verblijfsdocument in België

Het is niet omdat aan de administratieve voorwaarden in artikel 13ter van de wet van 13 juni 1986 is voldaan dat automatisch het recht op een transplantatie ingaat. Ook andere criteria tellen mee: medische criteria - uiteraard, maar ook andere criteria, zoals bijvoorbeeld het te verwachten resultaat na transplantatie (dat in het gedrang kan komen door de verblijfsonzekerheid op lange en middellange termijn).

Bij problemen is het aan te bevelen het kwaliteitshandboek van het transplantatiecentrum te raadplegen, teneinde na te gaan of de procedure is nageleefd. Misschien is in een interne beroepsprocedure voorzien.

Wie denkt dat zijn subjectief recht geschonden is, kan ook een beroep indienen bij de burgerlijke rechtbank.