Transplantaties

De toegang tot de transplantatie van een orgaan dat bij een overleden persoon wordt weggenomen wordt in België aan specifieke criteria onderworpen. Om hiervoor in aanmerking te komen, moet er bovenop medische criteria waarover de arts oordeelt, ook aan andere criteria voldaan worden.


U vindt op deze pagina informatie over de voorwaarden om toegang tot een transplantatie te hebben voor personen in een precaire verblijfssituatie.


De administratieve voorwaarden vastgelegd in de Belgische wetgeving

Het artikel 13ter van de wet van 13 juni 1986 betreffende het wegnemen en transplanteren van organen somt de administratieve voorwaarden op om als kandidaat-ontvanger van een orgaan dat is weggenomen bij een overleden persoon, te kunnen worden ingeschreven in een Belgisch transplantatiecentrum.

De kandidaat-ontvanger moet:

  • hetzij de Belgische nationaliteit hebben;
  • hetzij in het bevolkingsregister ingeschreven zijn;
  • hetzij sinds minstens 6 maanden in het vreemdelingenregister ingeschreven zijn;
  • hetzij de nationaliteit hebben van een staat die hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen deelt of sinds minstens 6 maanden in deze staat gedomicilieerd zijn.

Met deze administratieve voorwaarden wilde de wetgever de toewijzing van organen voorbehouden voor personen die onder hetzelfde toewijzingsorganisme voor organen vallen, met name Eurotransplant. De voorwaarde tot inschrijving in het vreemdelingenregister sinds minstens 6 maanden wil vermijden dat personen zich om louter opportunistische redenen tijdelijk vestigen, hetgeen de kansen van patiënten die vanuit onderlinge solidariteit in aanmerking komen voor Eurotransplant, verkleint.

De bedoeling was ook om de regelgeving: om te mogen optreden als donor in overeenstemming te brengen met de regelgeving voor de ontvanger.

Mogelijke uitzonderingen?
Het artikel 13 quater stelt dat de transplantatiecentra een procedure moeten uitwerken voor het inschrijven van kandidaat-ontvangers op de wachtlijst. Een ‘kwaliteitshandboek’ moet de gehanteerde criteria toelichten, bepalen op welke manier een afwijking op de bedoelde criteria moet gemotiveerd worden en omschrijft op welke manier het multidisciplinair overleg dat het inschrijven op de wachtlijst moet voorafgaan, moet plaatsvinden.

De procedure en de criteria toegepast door de transplantatie centra

Het artikel 10/3 van het Koninklijk Besluit van 23 juni 2003 stelt dat de transplantatiecentra een procedure moeten uitwerken voor het inschrijven van kandidaat-ontvangers op de wachtlijst. Een ‘kwaliteitshandboek’ moet de gehanteerde criteria specifiëren en bepalen op welke manier een afwijking op de bedoelde criteria wordt gemotiveerd en omschrijft op welke manier het multidisciplinair overleg dat het inschrijven op de wachtlijst moet voorafgaan, plaatsvindt.

De algemene principes voor de toewijzing van organen van Eurotranslant

Ook Duitsland, Hongarije, Kroatië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Slovenië zijn aangesloten bij Eurotransplant. De verdeling van de organen door Eurotransplant is gebaseerd op medische en ethische gronden. Vier algemene principes zijn belangrijk:

  • de te verwachten uitkomst na de transplantatie (onder meer bepaald door de parameters van donor en ontvanger);
  • de door de specialisten vastgestelde mate van dringendheid;
  • de wachttijd;
  • de nationale balans tussen ingevoerde en uitgevoerde organen.

Focus op personen met een tijdelijk verblijf in België

Het is niet omdat aan de administratieve voorwaarden in artikel 13ter van de wet van 13 juni 1986 is voldaan dat men automatisch recht heeft op een transplantatie. Ook andere criteria tellen mee: medische criteria uiteraard, maar ook andere criteria zoals bijvoorbeeld het te verwachten resultaat na een transplantatie (dat in het gedrang kan komen door de verblijfsonzekerheid op lange en middellange termijn).

Bij problemen is het aan te bevelen het kwaliteitshandboek van het transplantatiecentrum te raadplegen om na te gaan of de procedure nageleefd werd. Misschien is er in een interne beroepsprocedure voorzien.

Wie denkt dat zijn subjectief recht geschonden werd, kan ook een beroep indienen bij de burgerlijke rechtbank.

28 mei 2019


Documenten & formulieren
Publicaties
Wetgeving en rechtspraak
K.B. van 23.06.2003
vaststelling van de normen waaraan een transplantatiecentrum moet voldoen om te worden erkend als medische dienst
Wet van 13.06.1986
betreffende het wegnemen en transplanteren van organen
Website
Eurotransplant
Mediation and allocation of organ donation procedures in Austria, Belgium, Croatia, Germany, Luxemburg, the Netherlands and Slovenia. The participants include all transplant hospitals, tissue-typing laboratories and hospitals where organ donations take place