Sinds 1 januari 2023 worden gevangenen en geïnterneerden, ongeacht hun verblijfsstatus, ingeschreven bij de ziektekostenverzekering (= bij een ziekenfonds of bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) vanaf de eerste dag van hun detentie. Een nieuwe hoedanigheid van gerechtigden werd aldus ingevoerd in artikel 32, eerste lid, 24° van de ziekteverzekeringswet.

(!) Deze nieuwe categorie gerechtigden is residuair en is enkel van toepassing indien de persoon zich niet kan inschrijven bij de ziekteverzekering op een andere manier.

Het valt op dat, hoewel deze nieuwe hoedanigheid ook toegankelijk is voor personen zonder geldige verblijfsstatus, deze echter weinig tot geen voordelen biedt voor dit publiek. De wetgever heeft er immers voor gezorgd dat het recht op ziekteverzekering voor deze personen beperkt blijft tot de duur van hun detentie. Bij vrijlating uit de gevangenis eindigt de dekking. Wat dus de betaling van de medische zorgen in detentie betreft, lijkt het voor deze groep personen op een loutere administratieve verschuiving van middelen van de FOD Justitie naar het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV).

Hieronder vindt u bijkomende informatie :

Wie zijn de mensen waarop deze nieuwe hoedanigheid betrekking heeft ?

• gedetineerden in een gevangenis
• gedetineerden die in een huis van bewaring of een detentiehuis verblijven
• geïnterneerden die in een psychiatrisch bijgebouw van een gevangenis zijn geplaatst
• geïnterneerden die in een afdeling of instelling voor sociale bescherming zijn geplaatst.

(!) Personen die onder een maatregel (elektronische toezicht, voorwaardelijke vrijlating, ...) werden vrijgelaten vallen niet onder deze regeling.

Welke zorgen zijn ten laste van de ziekteverzekering ?
De ziektekostenverzekering dekt alle behandelingen die buiten de gevangenis worden verleend tijdens detentie (bv. ziekenhuisopname of raadpleging bij een externe arts), tijdens een uitgaansvergunning, penitentiair verlof of in het kader van beperkte detentie.

(!) De FOD Justitie blijft voorlopig verantwoordelijk voor de betaling van het remgeld.

Inschrijving bij een ziekteverzekeringsinstelling (= een ziekenfonds of de HZIV)

• Voor degenen die voor hun detentie al waren ingeschreven bij de ziekteverzekering verandert er niets. Zij blijven aangesloten bij deze ziekteverzekeringsinstelling.
• Personen die nog niet aangesloten waren bij een ziekteverzekeringsinstelling of die voor hun detentie geen recht hadden op ziekteverzekering worden automatisch ingeschreven bij de HZIV.

(!) Gedetineerden kunnen op elk moment van ziekteverzekeringsinstelling veranderen behalve de vreemdelingen die niet langer dan 3 maanden in België mogen verblijven en mensen zonder wettig verblijf. Zij kunnen deze periode enkel bij het HZIV worden ingeschreven.

Duur van de dekking (bij een ziekenfonds of HZIV)
De inschrijving begint te lopen vanaf de 1e^er dag van de detentie.

Bij vrijlating eindigt het recht :

• op 31 december van het lopende jaar dat volgt op het jaar van de vrijlating ;
• maar voor vreemdelingen die niet langer dan 3 maanden in België mogen verblijven en mensen zonder wettig verblijf : op de dag van hun vrijlating.

Procedure
De gedetineerde ontvangt een papieren formulier van het detentiecentrum met de titel "Mutualiteitsverklaring" en stickers van de ziekteverzekeringsinstelling. Met dit formulier kan hij haar of zijn rechten doen gelden bij de arts tijdens consultaties buiten de gevangenis. Voor deze patiënten is de derdebetalersregeling van toepassing en de arts stuurt de volledige factuur, inclusief remgeld, naar de ziekteverzekeringsinstelling.